Ταξινόμηση

Ακάρεα καταπολέμηση. Τα ακάρεα αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία ζωικών οργανισμών, με απλούστερο βιολογικό κύκλο και μορφολογία σε σχέση με τα έντομα. Συνήθως έχουν τέσσερα ζεύγη ποδιών και, σε αντίθεση με τα έντομα, δε φέρουν λειτουργικές γνάθους αλλά έχουν στο στοματικό τους άνοιγμα οργανίδια τα οποία ονομάζονται χηλικέρατα και ποδοπροσακτρίδες. Το σώμα τους, γενικά, είναι ενιαίο και μοιάζει με αυτό των αραχνών. Στα αποθηκευμένα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, απαντώνται κυρίως τα Astigmata, αλλά και Prostigmata και Metastigmata. Έχουν εξαιρετικά μεγάλο κύκλο τροφικών προτιμήσεων ενώ αρκετά είδη είναι αιμομυζητικά.

Βιολογία

Η βιολογία διαφέρει ανάλογα με το είδος. Για παράδειγμα, τα ακάρεα αποθηκών και ιδιαίτερα τα Astigmata, μπορούν να αναπτύξουν εύκολα μεγάλους πληθυσμούς ενώ όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες για την ανάπτυξή τους, μεταμορφώνονται σε υπόποδες, μια μορφή η οποία είναι ιδιαίτερα ανθεκτική.

Μια σημαντική κατηγορία ακάρεων είναι και τα «οικιακά» ακάρεα, με σημαντικότερο το Dermatophagoides pteronyssinus (Pyroglyphidae) το οποίο είναι το «άκαρι της σκόνης». Επιπροσθέτως, θα πρέπει να αναφερθεί ότι εδώ κατατάσσονται και αιμομυζητικά ακάρεα ή ακάρεα τα οποία τρέφονται από το δέρμα ή την περιοχή κάτω από αυτό (Dermanyssidae, Laelapidae, Macronyssidae, Sarcoptidae κ.ά.).

Δημόσια Υγεία

Η σημασία των ακάρεων για τη δημόσια υγεία είναι πολύ μεγάλη. Κατ’ αρχάς, τα ακάρεα τα οποία βρίσκονται στα τρόφιμα αποτελούν ρυπαντές ενώ μεταφέρουν και μύκητες, προκαλώντας σοβαρές ποιοτικές υποβαθμίσεις. Επίσης, η παρουσία τους σε χώρους, σε προϊόντα και τρόφιμα, σχετίζεται με αλλεργίες και δερματοπάθειες. Τα ακάρεα της σκόνης είναι η κύρια αιτία άσθματος στον άνθρωπο ενώ μπορούν και αυτά να προκαλέσουν δύσπνοιες, δερματίτιδες κ.ά. Τα αιμομυζητικά ακάρεα απαντώνται συχνότατα σε θηλαστικά και πτηνά ενώ είναι πολύ συχνή η παρουσία τους στον άνθρωπο, προκαλώντας έντονο κνησμό και δερματίτιδες.

Τρόποι Διαχείρισης

• Πρόληψη:
  

   Για τα περισσότερα είδη, με εξαίρεση τα αιμομυζητικά, προτείνεται ως προληπτικό μέτρο η μείωση της υγρασίας στο χώρο και το προϊόν. Για τα αιμομυζητικά, προτείνεται η λήψη μέτρων που σχετίζονται με την καθαριότητα του χώρου και την αποτροπή της εισόδου των ακάρεων. Στην περίπτωση των τσιμπουριών, τα οποία διαβιούν σε βλάστηση (όταν είναι εκτός ξενιστή) εκτός από τα ατομικά μέτρα προστασίας, θα πρέπει να εφαρμόζεται σχολαστική καθαριότητα, σε συνδυασμό με ζιζανιοκτονία.

• Παρακολούθηση:
  

  Γενικά, η ανίχνευση των ακάρεων είναι ιδιαίτερα δύσκολη, λόγω της βιολογίας τους αλλά και του μικρού σωματικού μεγέθους τους. Έτσι, παρόλο που υπάρχουν παγίδες για την ανίχνευσή τους, αυτό πρέπει να γίνεται από έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, η ανίχνευση γίνεται εκ των υστέρων, δηλαδή με βάση τα συμπτώματα.

• Αντιμετώπιση:
  

  Ορισμένα εντομοκτόνα έχουν αξιόλογη δράση και στα ακάρεα. Ταυτόχρονα, υπάρχουν και αρκετά εγκεκριμένα ακαρεοκτόνα, τα οποία θα πρέπει να εφαρμόζονται ανάλογα με την περίπτωση. Τέλος, τονίζεται για ακόμα μια φορά, ότι σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση έχουν η καθαριότητα, οι κατάλληλες συνθήκες υγιεινής και η μείωση της υγρασίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στα ακάρεα της σκόνης, δοθέντος του ότι το άσθμα και οι λοιπές διαταραχές οφείλονται περισσότερο στα παράγωγά τους (τεμαχίδια, εκκρίματα, αποχωρήματα κ.ά.) και όχι στα ακάρεα αυτά καθ’ αυτά, προτείνεται η συχνή απομάκρυνσή τους με καθαρισμό (π.χ. ειδικές σκούπες).