Φίδια

Ταξινόμηση

Τα φίδια ανήκουν στην οικογένεια των Λεπιδοτών. Στην Ελλάδα από τα είδη φιδιών που μπορεί να συναντήσει κανείς, μόνο 7 φέρουν δηλητήριο. Τα 5 ανήκουν στην οικογένεια των Εχιδνιδών (Viperidae) – οχιές, αστρίτης- και είναι σωληνόγλυφα με σχετικά ισχυρό δηλητήριο, ενώ τα υπόλοιπα 2 στην οικογένεια των Κολυβρίδων (Colybridae) –σαπίτης, αγιόφιδο- και είναι οπισθόγλυφα με ασθενές δηλητήριο, ακίνδυνα για τον άνθρωπο.

Βιολογία

Η οχιά (Vipera ammodytes), το είδος που παρουσιάζει το πιο σημαντικό υγειονομικό ενδιαφέρον λόγω του ισχυρού δηλητηρίου του συγκριτικά με τα άλλα είδη, έχει στενόμακρο κυλινδρικό σώμα με μήκος περίπου 65-90cm. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η προεξοχή που έχει πάνω στο ρύγχος του. Επίσης έχει χαρακτηριστικό σχηματισμό στη ραχιαία πλευρά του σώματος μια γραμμή σκουρόχρωμη που σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ. Παρουσιάζει φυλετικό διμορφισμό: τα αρσενικά έχουν χρώμα γκριζωπό και τα θηλυκά καφετί. Προτιμά τις βραχώδεις πλαγιές, μέρη με χαμηλή βλάστηση, ανοιχτά δάση, σωρούς από πέτρες και ξερολιθιές που διαχωρίζουν καλλιεργημένες εκτάσεις. Δραστηριοποιείται κυρίως την ημέρα αλλά στις θερμές περιοχές μπορεί να είναι και νυκτόβια. Τρέφεται με μικρά θηλαστικά όπως ποντίκια, πουλιά και σαύρες. Είναι ωοτόκο, δηλαδή γεννά αυγά (10-20), που τα τοποθετεί σε στοίβες από πέτρες ώστε να διατηρεί την υγρασία για την ασφαλή ανάπτυξη των εμβρύων. Κάθε χρόνο αλλάζει το δέρμα της ενώ ανήκει στα είδη που πέφτουν σε χειμερία νάρκη.

Δημόσια Υγεία

Τα φίδια δεν επιτίθενται στους ανθρώπους, αντίθετα τους φοβούνται, και συνήθως απομακρύνονται από το δρόμο τους για να αποφύγουν τον κίνδυνο. Το δάγκωμα το χρησιμοποιούν σαν έσχατη άμυνα όταν κάποιος τα πλησιάσει αρκετά και νιώσουν ότι απειλούνται. Η επικινδυνότητα ενός δαγκώματος με έγχυση εξαρτάται από την ισχύ και την τοξικότητα του δηλητηρίου, καθώς και από την συγκέντρωση αυτού στο σώμα του θύματος και το άτομο που δέχθηκε το δάγκωμα κινδυνεύει να νοσήσει σοβαρά, μόνο στην περίπτωση που αυτό δεν διακομιστεί σε κάποιο νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες εντός λίγων ωρών.

Τρόποι Διαχείρισης

Η θανάτωση των φιδιών θεωρείται παράνομη αφού η πανίδα των ερπετών προστατεύεται βάσει νομοθεσίας (Π. . 67, ΦΕΚ 23/Α/30.1.81, Περί προστασίας της άγριας πανίδας). Τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται είναι:

Μέτρα Πρόληψης:

Απαλλάσσουμε τον κήπο μας από μεγάλες πέτρες, σωρούς ξύλων ή οποιονδήποτε αντικειμένων δημιουργούν σχισμές, τρύπες και κρυψώνες

Κόβουμε – κουρεύουμε τα ψηλά χόρτα

Κλαδεύουμε τις βάσεις των πυκνών θάμνων έως και 60cm πάνω από το έδαφος δημιουργώντας κενό από κάτω ή αποφεύγουμε τους πυκνούς θάμνους και την πυκνή βλάστηση γενικά

Φράσσουμε καλά τις σχισμές των εισόδων του σπιτιού, της αποθήκης ή του υπογείου, έτσι ώστε να κλείνουν ερμητικά οι πόρτες και τα ανοίγματα

Φράσσουμε όλες τις εξωτερικές τρύπες και σχισμές οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν προσωρινό καταφύγιο από τα φίδια

Αποφεύγουμε να δημιουργούμε ένα υγρό και δροσερό περιβάλλον την καλοκαιρινή περίοδο, όταν αυτό είναι προσβάσιμο από τα φίδια (π.χ. εξωτερικές λιμνούλες, μονίμως βρεγμένο γκαζόν κ.τ.λ.) Αποφεύγουμε να αφήνουμε τις εξώπορτες ανοιχτές

Απώθηση: Χρησιμοποιούμε σκευάσματα σε κοκκώδη μορφή με έντονες απωθητικές ιδιότητες τα οποία έχουν έγκριση από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Τροφίμων, περιμετρικά του χώρου που θέλουμε να προστατεύσουμε.