Ψύλλος

Ψύλλος

Ταξινόμηση

Οι ψύλλοι είναι έντομα που ανήκουν στην τάξη των Σιφωναπτέρων (Siphonaptera). Το πιο ενδιαφέρον είδος ψύλλου είναι το Ctenocephalides felis (ψύλλος της γάτας) που απαντάται σε σπίτια και γενικά σε χώρους όπου ζουν κατοικίδια ζώα.

Βιολογία

Οι ψύλλοι έχουν μήκος περίπου 2mm. Τα ακμαία είναι μικρά, καφετιά έντομα, χωρίς πτέρυγες. Είναι πιεσμένα στα πλάγια κι έχουν γερά, ακανθώδη πόδια που είναι προσαρμοσμένα για να κάνουν άλματα. Έχουν στοματικά μόρια νύσσοντος μυζητικού τύπου που είναι σχηματισμένα ειδικά για να τρέφονται με αίμα. Ο βιολογικός τους κύκλος κυμαίνεται από 5 εβδομάδες έως και πάνω από ένα έτος ανάλογα με τις συνθήκες. Οι θηλυκοί ψύλλοι γεννούν 4 με 8 αυγά μετά από κάθε γεύμα αίματος, ενώ μπορούν να γεννήσουν αρκετές εκατοντάδες αυγά κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Οι προνύμφες, αν και δεν έχουν πόδια, είναι αρκετά κινητικές και βρίσκονται συνήθως στο δάπεδο ή στο χώρο που κοιμάται ο ξενιστής και συχνά τρέφονται από τα περιττώματα των ενήλικων ψύλλων. Κάτω από ευνοϊκές συνθήκες, το ακμαίο εμφανίζεται σε μία με δύο εβδομάδες, υπό αντίξοες όμως συνθήκες, το στάδιο της προνύμφης καθώς και της νύμφης μπορεί να παραταθεί έως και ένα έτος.

Δημόσια Υγεία

Πολλά είδη ψύλλων έχουν την ικανότητα να μεταπηδούν αδιακρίτως από τον ένα ξενιστή στον άλλο, ενώ άλλα είναι πιο συνδεδεμένα με το είδος του ξενιστή τους. Για παράδειγμα, ο ψύλλος C. felis που παρασιτεί χωρίς διάκριση σκύλους και γάτες, παρασιτεί με την ίδια ευκολία και τον άνθρωπο. Η ευκολία αλλαγής ξενιστή και η συχνή απομύζηση αίματος, κάνει τους ψύλλους σοβαρούς φορείς ασθενειών.
Νύσσουν τους ανθρώπους σε διάφορα μέρη του σώματος, συχνότατα στα άκρα, στο σώμα εκείνων που θα έρθουν σε επαφή με τα κατοικίδια ζώα ή με τα υποστρώματα τα οποία επισκέφθηκαν τα ζώα, αλλά το πιο συνηθισμένο σημείο του σώματος για τσιμπήματα από ψύλλους είναι στο κάτω μέρος των ποδιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές φλεγμονές του δέρματος και έντονη φαγούρα.
Πολλά είδη ψύλλων είναι φορείς σημαντικών ασθενειών όπως η πανώλη, ο ενδημικός τύπος και ο μελιταίος πυρετός.

Τρόποι Διαχείρισης

Πρόληψη: Τακτικός καθαρισμός των χώρων όπου κοιμούνται τα κατοικίδια ζώα με ηλεκτρική σκούπα, τίναγμα των χαλιών στον εξωτερικό χώρο και πλύσιμο των στρωσιδιών των κατοικίδιων σε υψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 50°C), κολλάρα προστασίας από ψύλλους στα κατοικίδια, είναι κάποια από τα μέτρα πρόληψης που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Αντιμετώπιση: Εφαρμογή παρασιτοκτόνων στα ζώα από κτηνίατρο. Υπολειμματικοί ψεκασμοί στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους των κατοικίδιων στα σημεία που μπορούν να αποτελέσουν καταφύγια ψύλλων. Υπολειμματικοί ψεκασμοί ή θερμική απεντόμωση σε σπίτια και αποθήκες.